Zdarza się nagle – gryziesz orzech, kostkę lodu albo po prostu zjadasz chrupiące pieczywo i… ząb się ukruszył. Dla wielu osób to moment paniki, szczególnie jeśli uszczerbek dotyczy jedynki lub towarzyszy mu ból. Ale spokojnie – ukruszony ząb nie oznacza końca świata (ani końca pięknego uśmiechu). Ważne jest jednak, by nie ignorować problemu i działać możliwie szybko i rozsądnie. Oto cztery kroki, które warto podjąć od razu po ukruszeniu zęba – i kilka rzeczy, których absolutnie nie należy robić.
Oceń, co się właściwie stało
Nie każdy ukruszony ząb wygląda tak samo i nie każdy wymaga natychmiastowego leczenia. Czasem to tylko drobna rysa na szkliwie, innym razem odpada duży fragment korony. Zanim pobiegniesz do dentysty lub wpadniesz w panikę, spójrz w lustro i oceń sytuację.
Polecane
Przez redakcję
Jeśli ukruszenie jest niewielkie, nie powoduje bólu ani nadwrażliwości, nie musisz od razu jechać na pogotowie stomatologiczne – ale i tak warto w najbliższym czasie odwiedzić dentystę. Może się bowiem okazać, że pod niewielkim ubytkiem kryje się większy problem – pęknięcie, próchnica albo osłabienie struktury zęba.
Jeżeli jednak pojawia się silny ból, krwawienie lub ukruszenie dotyczy zęba leczonego kanałowo (czyli martwego), lepiej nie zwlekać. Taki ząb mógł pęknąć głęboko i bez szybkiej reakcji może dojść do infekcji, zapalenia lub konieczności usunięcia zęba.
Zabezpiecz ząb – zanim dostaniesz się do dentysty
Nawet jeśli wizyta u stomatologa odbędzie się jeszcze tego samego dnia, dobrze jest zabezpieczyć ząb, by nie pogorszyć sytuacji. Przede wszystkim – unikaj gryzienia tą stroną. Nawet miękkie jedzenie może pogłębić uszkodzenie.
Dobrze jest też delikatnie przepłukać usta wodą lub roztworem soli, by usunąć ewentualne resztki jedzenia i zmniejszyć ryzyko infekcji. Jeśli odłamał się większy fragment zęba i udało Ci się go znaleźć – nie wyrzucaj go. Przechowuj go w czystym pojemniczku, najlepiej zanurzony w mleku lub soli fizjologicznej. Stomatolog może spróbować przykleić go z powrotem, o ile warunki na to pozwolą.
Możesz też, w aptece bez recepty, kupić tymczasową pastę lub wosk dentystyczny – do zabezpieczania ostrych krawędzi. To szczególnie pomocne, jeśli uszkodzony ząb drażni język lub policzek.
Nie lecz się sam – ale poznaj możliwości
Wiele osób szuka ratunku w domowych sposobach – od aspiryny przyłożonej do zęba po różne „cuda” znalezione w internecie. Niestety, takie metody mogą bardziej zaszkodzić niż pomóc. Jedynym sensownym krokiem w domowych warunkach jest łagodzenie objawów – np. zimny okład na policzek, paracetamol przeciwbólowo, płukanie ust naparem z rumianku lub szałwii. Ale naprawa uszkodzenia to już zadanie wyłącznie dla dentysty.
W gabinecie stomatolog zaproponuje jedną z kilku metod leczenia – w zależności od tego, jak rozległe jest ukruszenie. Najczęściej wybierane opcje to:
- Odbudowa kompozytowa – szybkie i bezbolesne uzupełnienie brakującego fragmentu specjalnym materiałem.
- Licówka porcelanowa – polecana, jeśli ukruszył się ząb przedni, a pacjentowi zależy na idealnym efekcie estetycznym.
- Korona protetyczna – gdy uszkodzenie jest na tyle duże, że ząb trzeba „nakryć”.
- Leczenie kanałowe i odbudowa – jeśli doszło do uszkodzenia miazgi lub powikłań wewnątrz zęba.
Warto porozmawiać z lekarzem nie tylko o cenie, ale i trwałości czy estetyce wybranej metody. Nie zawsze najtańsze rozwiązanie będzie najlepsze.
Dlaczego ząb się ukruszył?
Samo naprawienie zęba to jeszcze nie wszystko. Warto też spróbować ustalić przyczynę ukruszenia – szczególnie jeśli nie doszło do niego w oczywistych okolicznościach, jak ugryzienie czegoś twardego.
Zęby mogą się kruszyć z wielu powodów. Do najczęstszych należą:
- Nieleczona próchnica, która osłabia strukturę zęba.
- Zgrzytanie zębami (bruksizm) – często nieuświadomione.
- Starte lub źle dopasowane wypełnienia.
- Osłabienie zęba po leczeniu kanałowym.
- Niewłaściwa dieta uboga w wapń i witaminę D.
W takiej sytuacji samo „naprawienie” zęba nie wystarczy. Trzeba zająć się przyczyną – w przeciwnym razie kolejne zęby mogą ucierpieć w podobny sposób. Lekarz może zlecić zdjęcie RTG, sprawdzić zgryz lub zaproponować szynę relaksacyjną. A może po prostu warto lepiej zadbać o higienę jamy ustnej?
Co dalej? Nie odkładaj leczenia i dbaj o zęby
Kruszący się ząb to sygnał ostrzegawczy. Czasem przypadkowy, ale często – powtarzalny. Jeśli zbagatelizujesz sprawę, niewielki problem może przerodzić się w bolesne i kosztowne leczenie. Dobrą wiadomością jest to, że nowoczesna stomatologia pozwala dziś na odbudowę zębów w sposób niemal niewidoczny. Warunkiem jest jednak szybka reakcja.
Po naprawieniu zęba warto przez kilka dni go oszczędzać – unikać twardych pokarmów, żuć drugą stroną i stosować delikatną higienę. Nie zapomnij też o regularnych kontrolach – dentysta może zauważyć coś, czego Ty nie dostrzegasz gołym okiem.
I na koniec – pamiętaj, że zęby są twardsze niż stal, ale tylko wtedy, gdy są zdrowe. Kruszą się wtedy, gdy coś im doskwiera – a Twoim zadaniem jest tego nie ignorować.
